Hoe ontstaan een loyaliteitsconflict bij een kind van gescheiden ouders?
Als je als ouders van kinderen besluit om te scheiden, zet je de stap van een echtpaar naar een ouderpaar. Dit is een proces waar jullie zelf al een tijd naar toe zijn gegroeid. Hoe lastig de echtscheiding ook is, het is een stap die jullie zelf “eenvoudig” kunnen zetten. Bijvoorbeeld door online te scheiden. Als het echtscheidingstraject is afgerond, kunnen jullie verder gaan met jullie eigen leven. Jullie kind of kinderen zijn slechts de enige redenen waardoor jullie nog in contact met elkaar staan.
Hoe anders is dit bij jullie kinderen zelf. Kinderen zijn immers loyaal aan hun vader en hun moeder en komen daardoor bijna automatisch in een loyaliteitsconflict terecht. Zij beseffen zich immers zeer goed dat jullie op relationeel gebied niet meer met elkaar verder kunnen. Dit voelen zij al op jonge leeftijd aan. De loyaliteit aan zowel de vader als de moeder komt uit een existentiële loyaliteit. Ze hebben hun bestaan immers aan beide personen te danken en voelen dat ze hun beide ouders nodig hebben voor hun bestaan. Een eventuele keuze tussen beide ouders (in welk opzicht dan ook) wordt ervaren als een loyaliteitsconflict. De kinderen moeten leren omgaan met de gescheiden situatie en een balans vinden in de liefde, aandacht en tijd die ze beide ouders willen geven.
Loyaliteitsconflict, het veel voorkomende dilemma bij kinderen
Een loyaliteitsconflict is een dilemma dat bij kinderen ontstaat als ze het gevoel hebben dat ze hun voorkeur moeten uitspreken voor een van de gescheiden ouders. Het is een innerlijk conflict dat ontstaat als het kind door loyaliteit naar de ene ouder voelt dat het een andere ouder te kort doet. Dit gevoel kan in zeer veel situaties ontstaan. Denk hierbij aan de keuze waar het kind (het weekend) zal verblijven, waar een verjaardag of een feestdag wordt gevierd of als er een onderwerp wordt besproken die een kind relateert aan de andere ouder. Een kind houdt immers van zijn of haar papa en mama. Hoe groter het innerlijke conflict, hoe meer effect het loyaliteitsconflict zal hebben. Het is zeker van belang om dit als gescheiden ouders goed in de gaten te houden want loyaliteitsconflicten kunnen uiteindelijk de psychische gezondheid van kinderen in gevaar brengen.
Bij welke kinderen komt een conflicterend gevoel van loyaliteit het meeste voor?
Gezien de veelzijdigheid van situaties waarin een loyaliteitsconflict kan ontstaan, is het in de praktijk niet mogelijk om dit helemaal te voorkomen. Ieder kind van gescheiden ouders zal gedurende een periode in zijn of haar leven te maken krijgen met een conflicterend gevoel van loyaliteit. Kinderen krijgen hier het meest mee te maken als ze in de leeftijdscategorie tussen 9 en 13 jaar zitten. Daarnaast is dit een gevoel dat in de pubertijd nog wel eens kan opspelen.
Tips om loyaliteitsconflicten als gevolg van echtscheidingen zo veel mogelijk te voorkomen
De rol van de ouders is erg belangrijk om loyaliteitsconflicten bij echtscheidingen (en de negatieve gevolgen hiervan) zoveel mogelijk te voorkomen. Uiteraard kunnen onze Scheidingsprofs je hier persoonlijk in adviseren en je vertellen hoe je dit in jouw situatie het beste kunt aanpakken.
Het voornaamste wat je jezelf als gescheiden ouder moet realiseren, is dat je eventuele negatieve gevoelens ten opzichte van de ander opzij zet. Het is van belang dat je als individuele ouder niet de rol van ex-partner fungeert maar als een van de ouders. De scheiding is immers een keuze van de ouders zelf, niet van de kinderen. De achterliggende gedachte bij de nieuwe rolverdeling is dan ook dat de kinderen zo min mogelijk voor een directe keuze komen te staan. Deze “ongemakkelijke situatie” kun je op de onderstaande manieren voorkomen.
Tips om loyaliteitsconflicten bij echtscheidingen zo veel mogelijk te voorkomen:
- “Eenvoudige” eerste stap, conflictbeheersing. Maak als ex-partners zo min mogelijk ruzie waar de kinderen bij zijn of waar zij iets van kunnen merken.
- Ga niet in de slachtofferrol zitten. Kinderen nemen het vaak op voor de “zielige ouder”. Dit is echter een keuze die aan verandering onderhevig kan zijn. Kleine kinderen trekken naar de persoon in de slachtofferrol maar grotere kinderen kunnen zich hier juist tegen afzetten.
- Stel een kind niet voor een onmogelijke keuze. Hierbij kun je denken aan de keuze of “een kind meer van papa of mama houdt” of “waar hij of zij het liefste zou willen wonen”.
- Ervaar niet iedere beslissing als persoonlijke afwijzing. Er zijn keuzes die een kind moet kunnen maken. Als je als ouder niet “mee wordt gevraagd” om naar een (voor het kind belangrijke) sportwedstrijd te kijken, zie het dan niet als persoonlijke afwijzing en laat het zeker niet als zodanig overkomen.
- Maak de andere ouder niet zwart waar de kinderen bij zijn. De kans is uiteraard aanwezig dat je rationele- en emotionele gevoelens conflicteren als je ex-partner ter sprake komt. Om een loyaliteitsconflict te voorkomen, is het voor je kind van groot belang dat je niet negatief uitlaat (verbaal en non-verbaal) over je ex-partner waar je kinderen bij zijn.
- Gun je kind het beste. Als jij het beste met je kind voor hebt, gun je hem of haar het beste dus ook dat hij het leuk heeft met jouw ex-partner. Het is zelfs goed om dit aan te moedigen. Dit is soms best lastig, maar ter voorkoming van loyaliteitsconflicten bij je kinderen moet je jouw eigen gevoel wel eens opzij zetten…
- Wees voorzichtig. Bijvoorbeeld bij het voorstellen van een eventuele nieuwe partner. Meer tips hierover lees je hier.
Alsjeblieft, jouw checklist!
Hieronder kun je de checklist van Scheidingsprofs gratis downloaden.
