Waarom de datum 1 januari 2018 van belang is voor het bepalen van het eigenaarschap van een bedrijf
Het eigenaarschap van een bedrijf wordt niet alleen bepaald door het feit of de partners zijn gehuwd onder gemeenschap van goederen of huwelijkse voorwaarden maar wettelijk gezien speelt ook de trouwdatum een rol. Als je getrouwd bent na 1 januari 2018, is er geen discussie over van wie het bedrijf is. Dan valt het bedrijf immers niet meer onder de gemeenschap van goederen en wordt de partner dus geen mede eigenaar van het bedrijf.
Als je echter voor 1 januari 2018 bent getrouwd in gemeenschap van goederen en je begint je bedrijf tijdens het huwelijk, is het bedrijf wel van beide partners. Dit betekent dat als je uit elkaar gaat, heb je alle twee recht op de helft. Als jij recht hebt op duizenden euro’s en dat geld is er niet, zou je zeggen dat het de enige optie is om het bedrijf te verkopen maar dat kan in de praktijk voor hele andere problemen zorgen. Chris zal hier verderop in dit artikel dieper op ingaan.
Maatwerk mediation begeleiding voor ondernemers
Er zijn zeer veel mensen in Nederland die het werken in loondienst hebben verruild voor ondernemerschap. Zij verdienen hun inkomen als zzp’er of zijn eigenaar van een B.V. (een Besloten Vennootschap). Deze situatie maakt het doorlopen van een scheidingstraject wat ingewikkelder. Chris merkt in vrijwel alle gevallen dat zijn ervaring als hypotheekadviseur en financieel planner uitstekend van pas komt bij de mediation begeleiding van ondernemers.
“Het is maatwerk en de situatie kan best ingewikkeld zijn. Dat maakt mijn vak uiteraard wel leuk want dan kan ik als mediator mijn expertise op dit gebied toepassen. Ik denk dat ongeveer 1/7 of 1/8 van de mensen die ik begeleid een onderneming hebben. De verschillen tussen deze mensen zijn wel heel groot. Mensen met een B.V. staan er net iets anders in dan mensen met een eenmanszaak. Bij veel ZZP’ers zie je bijvoorbeeld dat de ondernemers zichzelf in een soort loondienst zien van hun eigen bedrijf. Het bedrijf is een dusdanig onderdeel van zichzelf dat het bij deze mensen niet eens in hen opkomt om het bedrijf te verdelen. Mensen met een B.V. realiseren zich dit meer.”
“In veel gevallen werken zzp’ers vanuit huis en hebben misschien een computer of auto van de zaak. Er is in dit geval uiteraard sprake van een klein bedrijf. Veel van deze kleine ondernemingen gaan verloren als degene die het bedrijf heeft, stopt met uitoefenen van het werk. In de meeste gevallen wordt er dan ook gekozen dat het bedrijf in bezit blijft van de ex-partner die er eigenaar van is. Een eventuele verdeling heeft betrekking op de investeringen die in het bedrijf zijn gegaan. Hier zijn geen vastgestelde regels voor en moet per situatie bepaald worden. Ondanks dat dit daarom in eerste instantie voor veel scheidende partners lastig is om hier een stelling in te nemen, komen ze hier in de praktijk wel uit als ik voor ze in kaart breng hoe de situatie eruit ziet.”
Wat maakt het “verdelen” van een eigen onderneming zo lastig bij een scheiding?
Volgens Chris wordt het “verdelen” van een eigen onderneming bij een scheiding extra lastig omdat er enorm veel financiële- en fiscale aandachtspunten die hierbij meespelen. Het is vaak praktisch niet mogelijk om een onderneming in tweeën te splitsen. Als dit wel mogelijk is, moet er gekeken worden naar de continuïteit van het bedrijf. De vraag die hierbij gesteld moet worden is of dit van primair- of secundair belang is.
“Op papier zijn alle regels rondom scheiden met een eigen onderneming eigenlijk best simpel maar in de praktijk is het super lastig en ingewikkeld. Het is als mediator van groot belang om een beeld te krijgen over de wensen van de scheidende partners. De voorkeur kan immers uitgaan naar een 50/50 verdeling maar is dit ook nog de keuze als een bedrijf hierdoor failliet gaat? Dit zijn immers scenario’s die voor kunnen komen. De meeste mensen willen dat alles zo eerlijk mogelijk verdeeld wordt maar niet ten koste van alles. Een verdeling kan erin resulteren dat een bedrijf om kan vallen. Daar heeft uiteraard niemand baat bij. In dit soort gevallen moet er een andere regeling getroffen worden. Hierdoor kan er een situatie ontstaan dat niet al het vermogen direct verdeeld wordt en er een uitstel van betaling is. Dit kun je zien als een lening van het bedrijf aan de ex-partner soms met de eigen woning als onderpand. Het speelveld bij de verdeling van een eigen bedrijf in geval van echtscheidingen kan dus anders zijn. Dit moet bij iedere situatie opnieuw worden bekeken om tot een goede regeling te komen.”
Verdeling van het bedrijf als scheidende partners samen eigenaar zijn
Het komt regelmatig voor dat een getrouwd stel samen een bedrijf runnen, bijvoorbeeld in vorm van een V.O.F. (een vennootschap onder firma). Door deze constructie worden de situatie alleen maar ingewikkelder. We vroegen Chris op welke manier er dan een “verdeling van het bedrijf” dan zal plaatsvinden.
“De belangrijkste afspraak die ik met mensen maak heeft betrekking op de communicatie. Het maken van duidelijke afspraken is de voornaamste eis om er samen uit te kunnen komen. Alleen dan kan een bedrijf op een eerlijke manier verdeeld worden. Daarnaast wijs ik de scheidende partners op hun plichten in dit geval. Beide personen dragen immers de verantwoording voor het bedrijf.”
“Er zijn diverse constructies te bedenken hoe de verdeling van het bedrijf moet plaatsvinden als de scheidende partner gezamenlijk een bedrijf runnen. Ook hierbij zal er gekeken moeten worden naar de ontstane situatie en wat de beste keuze voor de toekomst is. De constructies waarvoor uiteindelijk gekozen wordt variëren van het uitkopen van een partner tot het samen blijven runnen van het bedrijf zonder dat er sprake is van verder relationeel partnerschap.”
“Het als gescheiden partners samen blijven werken in een bedrijf is een keuze die in de praktijk goed kan werken. Als je daar goede afspraken over maakt, kan dat gewoon vooral als de functies erg van elkaar gescheiden zijn. Als je beide op dezelfde plek werkt, is dat vaak toch anders. Vooral in de eerste periode na een scheiding kan het hebben van een gezamenlijk bedrijf best pittig zijn. Het is daarom een keuze die overwogen gemaakt moet worden. Het is namelijk vaak niet mogelijk om op korte termijn te stoppen met het bedrijf omdat daardoor het bedrijf verloren kan gaan. Eventuele loondienst (van de ene partner bij de andere partner) wordt vaak aangehouden totdat er een opvolger gevonden is.”
De verdeling van een B.V. bij scheidingen
Bij de verdeling van een besloten vennootschap bij scheidingen spelen er hele andere belangen mee. Er is hier immers sprake van de verdeling van aandelen binnen het bedrijf. Er zijn dan andere regels van toepassing waarbij de verdeling van deze aandelen en de waarde van het bedrijf een voorname rol spelen. Chris geeft aan hoe het speelveld er in dat geval uit ziet:
“Een BV is opgebouwd uit aandelen en dus aandeelhouders. Als je getrouwd bent, ben je bijna altijd aandeelhouder. Op het moment dat je gaat scheiden en uiteindelijk niet meer getrouwd bent, moet de helft van de aandelen van de een naar de ander gaan. Als er een huwelijk is aangegaan onder huwelijkse voorwaarden heeft de vertrekkende partner recht op de helft van de waarde van het bedrijf maar niet op de helft van de aandelen. Het bedrijf blijft dan bij degene die ermee begonnen is.”
“De waarde van een BV kan nog wel eens een twistpunt zijn. De belangen van de individuele personen spelen hierbij een belangrijke rol. De eigenaar van het bedrijf vindt dat het niet veel waard is, om minder te hoeven verdelen. Zijn of haar ex-partner heeft uiteraard een tegenovergestelde mening. In veel gevallen wordt hiervoor de boekhouder van het bedrijf geraadpleegd maar er zijn ook situaties waarbij gebruik wordt gemaakt van een second opinion.”
Tot slot benadrukt Chris dat er bij de keuzes die gemaakt worden, toekomstgericht moeten zijn. Hierbij speelt niet alleen de continuïteit van het bedrijf een rol maar ook de mogelijkheid voor de afzonderlijke partners om met een schone lei te beginnen aan een nieuwe fase in hun leven. Dit is wat iedere betrokkene uiteraard het liefst wil. Neem gerust contact op met Chris voor meer informatie over het scheiden als ondernemer, het verdelen van het bedrijf of andere vragen op dit gebied.
Alsjeblieft, jouw checklist!
Hieronder kun je de checklist van Scheidingsprofs gratis downloaden.
